Izolacja termiczna to proces zmniejszania przepływu ciepła pomiędzy obiektami w otoczeniu. Można to osiągnąć za pomocą różnych metod, takich jak zmniejszenie transmisji i odbicia promieniowania cieplnego, konwekcji lub przewodzenia. Termin izolator jest zwykle używany w odniesieniu do materiałów o wysokiej odporności termicznej, ale inne pojęcia z zakresu inżynierii cieplnej, takie jak materiał o niskiej gęstości, również przyczyniają się do izolacji cieplnej.
Niektóre formy izolacji termicznej są skuteczne tylko w niskich temperaturach. Wartość przewodności cieplnej danego materiału maleje wraz z temperaturą, dlatego w bardzo niskich temperaturach (rzędu kilku kelwinów) czyste metale są lepszymi izolatorami niż ceramika czy powietrze. Jednak w temperaturze otoczenia ceramika zachowuje się bardziej jak metale niż jak dielektryki, ponieważ jej zmienna przenikalność elektryczna powoduje, że przy wysokich częstotliwościach zachowuje się jak metal; ten efekt sprawia, że jest ona lepszym izolatorem niż powietrze w temperaturze pokojowej i w cieplejszym klimacie.
Aby materiał był skutecznym izolatorem, musi mieć dużą gęstość i/lub niską przewodność (i/lub jedno i drugie). Izolatory, które nie przewodzą prądu elektrycznego, mogą być wykorzystywane do celów izolacji elektrycznej, stosowanej w wielu aplikacjach związanych z okablowaniem elektrycznym, takich jak systemy rurowe z rur z tworzyw sztucznych (PVC), metalowe obróbki blacharskie.
Powszechnie izolacja termiczna jest wykonywana przez odpowiednie firmy na rynku jak np. thermowhite.info, które oferują izolację termiczną posadzek i nie tylko.